PROTAGON.GR, 20/06/2011

Βρείτε το σύνθημα

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ

Την Πέμπτη το βράδυ στην παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη Βαρουφάκη «Κρίσης Λεξιλόγιο», ο Αλέκος Παπαδόπουλος έκανε ένα απλό ερώτημα: ποιο είναι το καθοδηγούν τη χώρα πνεύμα;  Δεν ξέρω αν έφταιγε το φεγγάρι ή η ησυχία της νύχτας αλλά το ερώτημα ήχησε συγκλονιστικά στα αυτιά μου. Ποιο είναι το πνεύμα που καθοδηγεί τη χώρα; Δεν ρώτησε τον Γιάννη (ούτε τον Ξυδάκη, ούτε τον Χωμενίδη που συμμετείχαν στην παρουσίαση του βιβλίου) το ερώτημα ήταν για όλους μας. Και πρώτα από όλα προς τον Παπανδρέου που εκείνες τις ώρες κυοφορούσε ανασχηματισμό.

Ο  πρωθυπουργός όμως με τις αποφάσεις του, όχι μόνο δεν απάντησε στο ερώτημα του κυρ Αλέκου, αλλά περιέπλεξε ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Μπορεί να ηρέμησε την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ - όπως έγραψαν οι κυριακάτικες εφημερίδες – αλλά ποιος νοιάζεται; Ποιος δίνει έστω και μια δεκάρα για την δυσαρέσκεια ή την ευαρέσκεια της Αράπογλου ή του Κουκουλόπουλου. Και ο Καραμανλής άλλωστε μέχρι την παταγώδη πτώση του, είχε με το μέρος του την κοινοβουλευτική του ομάδα, αυτό από τι τον γλύτωσε;

Κάθε ανασχηματισμός του Παπανδρέου είναι και μια αρνητική έκπληξη. Ο προηγούμενος έγινε για να φύγει … η Μπατζελή και αυτός έγινε για να έρθει ο Βενιζέλος. Τα υπόλοιπα ήταν απλώς καραμπόλες. Ο Παπακωνσταντίνου πήγε στο υπουργείο Περιβάλλοντος! Σε ένα υπουργείο που ούτε ήθελε να πάει, ούτε ξέρει τι να το κάνει. Αν είχε κάποια χρησιμότητα ο Παπακωνσταντίνου αυτή θα ήταν πέριξ του υπουργείου Εξωτερικών. Τόσους μήνες ήταν αγκαλιά με τα «ξένα κέντρα» (για άλλους καλώς, για άλλους κακώς). Αυτόν έμαθαν, αυτόν εμπιστεύθηκαν. Αντί λοιπόν να τον χρησιμοποιήσουμε ως στήριγμα του Βενιζέλου στο εξωτερικό, τον στέλνουμε στο Περιβάλλον. Να κάνει τι; Να γίνει ο «πράσινος Γιώργος»; Η «πράσινη Τίνα» αν ξεπεράσει κανείς τον αρχικό του δισταγμό – από πού ξεφύτρωσε αυτή; - αποδείχθηκε η ιδανική υπουργός περιβάλλοντος. Η πράσινη υπουργός που έπρεπε να εφεύρουμε. Και «κολλημένη» με το περιβάλλον και με άγνοια κινδύνου για τους λύκους που κυκλοφορούν στη πόλη. Αρκεί να θυμηθεί κανείς ποιοι την πολέμησαν, για να καταλάβει ότι ήταν στο σωστό δρόμο. Μέχρι και την νομιμοποίηση των αυθαιρέτων είχε το σθένος να αρνηθεί στον υπουργό Οικονομικών Παπακωνσταντίνου (αλήθεια τι θα κάνει τώρα ο … νέος υπουργός περιβάλλοντος;). Ενώ συγκρούστηκε με τους μισούς βουλευτές, προσπαθώντας να περιορίσει τη δόμηση στις περιοχές NATURA. Οι «δεξιοί» βλέποντας τους δασικούς «της» χάρτες (οι πρώτοι της μεταπολίτευσης!) και την πρόταση της για ένα κέντρο χωρίς αυτοκίνητα, την «έβριζαν», «ουτοπίστρια», «οικολόγο», «ακτιβίστρια» -ναι σαν βρισιά τα έλεγαν!

Και ο Παπανδρέου αντί να πει «έχω και μια που δεν σκέπτεται σαν πολιτικός» - δεν του έμειναν άλλωστε και πολλά να υπερηφανευθεί - την έδιωξε για να κάνει το χατίρι πέντε, έξη επαρχιωτών –στην νοοτροπία – βουλευτών. 

Βέβαια το ερώτημα για «το καθοδηγούν πνεύμα της χώρας» δεν ήταν μόνο στους πολιτικούς. Η παρουσίαση του βιβλίου του Γιάννη γινόταν κοντά στο Σύνταγμα, λίγο ευνοϊκό άνεμο να είχε, και το ερώτημα θα έφτανε στους ανέντακτους «Αγανακτισμένους». Λέω ανένταχτους για να τους διαχωρίσω από τους κρυφοκομματικούς αγανακτισμένους που προσπαθούν να «καπελώσουν» τις πλατείες. Την προηγούμενη εβδομάδα άκουσα έναν από τους ακροαριστερούς ρήτορες των συνελεύσεων να ρωτάει τι θα κάνουμε αν επέμβει ο ευρωστρατός (δεν του έφτανε η ελληνική αστυνομία του μεγαλοϊδεάτη, πίστεψε ότι έχει τέτοιο εκτόπισμα που θα επέμβει ο ευρωστρατός). Εδώ λοιπόν όντως κάποιος πρέπει να επέμβει και να θέσει το σωστό ερώτημα. Ποιο είναι το πνεύμα που (πρέπει να) καθοδηγεί τη χώρα; Την δεκαετία του 70 το πνεύμα ήταν η «ελευθερία για όλους», για κάποιους όμως ήταν και το «βόλεμα για όλους». Τη δεκαετία του 80 ήταν η «κοινωνική δικαιοσύνη» αλλά και η «επανάσταση των μικρομεσαίων». Την δεκαετία του 90 προείχε το «Life Style» μετά ο «εκσυγχρονισμός», η «ΟΝΕ», το «Ολυμπιακό πνεύμα» κοκ. Σήμερα ποιο είναι «το καθοδηγόν πνεύμα»; Οι πολιτικοί έχουν στερέψει. Όχι «καθοδηγόν πνεύμα» δεν διαθέτουν αλλά ούτε καν πνεύμα. Οι υπόλοιποι έχουμε να δώσουμε κάποια απάντηση; Άλλωστε και ο πνευματικός πατέρας του κινήματος των «Αγανακτισμένων» ο Στεφάν Εσέλ μας κάλεσε ήδη να ξεπεράσουμε το «Αγανακτήστε» και να πάμε στο «Στρατευτείτε». Παρεμπιπτόντως ο 94 χρονος γάλλος επιμένει ότι η στράτευση στην Οικολογία είναι ίσως η διέξοδος που αναζητάμε. Είναι; Ας προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση. Ή ας επαναλάβουμε τουλάχιστον, όλοι το ερώτημα. Ποιο είναι το πνεύμα που (πρέπει να) καθοδηγεί τη χώρα; Ακόμα και ως ερώτημα είναι μια περιεκτική απάντηση στις αδιέξοδες σκέψεις που κυκλοφορούν.

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=7483

 

 PROTAGON.GR, 20/06/2011

Το μεγάλο μας χρέος (στην “αντίθετη” όψη)

Του ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗ

Το Κραχ του 1929, και η Κρίση που το ακολούθησε, είχαν τρία αποτελέσματα: Την κατάρρευση του κοινού νομίσματος της εποχής (του Κανόνα του Χρυσού), την σύνθετη παγκόσμια κρίση χρέους-ύφεσης και, τέλος, την διχόνοια - δηλαδή την κατάρρευση της δυνατότητας των ανθρώπων (εντός των χωρών και μεταξύ των πολιτών της ίδιας χώρας) να συνεννοούνται πολιτισμένα. Για αυτό τον λόγο πρέπει όλοι μας να είμαστε προσεκτικοί μετά το δικό μας 1929 (το 2008 εννοώ βέβαια): Να μην αφήνουμε να πάει χαμένη η οποιαδήποτε ευκαιρία καλοπροαίρετου διαλόγου και σύγκλισης απόψεων τόσο εδώ στην Ελλάδα όσο και εκτός.

Το ανησυχητικό των τελευταίων εβδομάδων είναι η υπόθαλψη μιας ανούσιας και επικίνδυνης αντιπαράθεσης που δεν έχει ούτε λογική ούτε και λόγο. Παρατηρούμε (είμαι σίγουρος ότι το βλέπετε κι εσείς) μια πόλωση. Από τα κανάλια και τα blogs μέχρι και την συζήτηση σε αμφιθέατρα και στον δρόμο ακόμη, υπάρχει μια τάση αντιπαράθεσης μεταξύ των απόψεων (α) που θέτουν την Κρίση στο ευρωπαϊκό της πλαίσιο και (β) εκείνων που αναφέρονται στην Κρίση σαν κατ' εξοχήν ελληνικό πρόβλημα που οφείλεται στις κακοδαιμονίες της πατρίδας μας. Από αυτή την αντιπαράθεση πολύ γρήγορα προκύπτει και μια δεύτερη: Οι οπαδοί της (β) τοποθέτησης συχνά καταγγέλλουν τους ασπαζόμενους την (α) ως άτομα και συμφέροντα που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα στην χώρα (και για αυτό κρύβονται πίσω από το επιχείρημα "Αν δεν βρει η Ευρώπη την λύση, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα εμείς") ενώ οι της (α) άποψης συχνά νιώθουν καχύποπτα απέναντι σε αυτό που θεωρούν είτε μια έφεση προς το αυτο-μαστίγωμα είτε (ακόμα χειρότερα) μια ατζέντα που εμπεριέχει κρυφές προσδοκίες για απορρύθμιση των λίγων κεκτημένων πολλών δεινοπαθούντων συμπατριωτών μας.

Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι, ναι, υπάρχουν συμφέροντα που θα ήθελαν να μην αλλάξει τίποτα στην χώρα ή, για την ακρίβεια, να αλλάξουν όλα αρκεί να μην αγγιχτούν τα δικά τους συμφέροντα. Δεν έχω καμία αμφιβολία, ακόμα, ότι υπάρχουν και οι άλλοι που κόπτονται για τις διαρθρωτικές αλλαγές για να απλώσουν το παχουλό χέρι τους σε κάποια φιλέτα (θυσιάζοντας στην πορεία σημαντικά δημόσια αγαθά). Αν όμως κάνουμε το λάθος όσοι από εμάς/εσάς διαφωνούμε ειλικρινά και χωρίς υστεροβουλία να βλέπουμε ο ένας στον άλλον έναν από αυτούς τους βολεμένους ή λιμοκοντόρους, τότε αντί για διάλογο και σύγκλιση θα καταντήσουμε να αναλωθούμε σε αμοιβαίες καταγγελίες, σε χαρακτηρισμούς που γκρεμίζουν γέφυρες επικοινωνίας και, εν τέλει, θα αναχθούμε στους καλύτερους υπηρέτες της Νέας Διχόνοιας. Δεν πρέπει να πέσουμε σε αυτή την παγίδα.

Την περασμένη Πέμπτη, στον κήπο του Βυζαντινού Μουσείου, εδώ στην Αθήνα, παρουσιάστηκε το 'Κρίσης 'Λεξιλόγιο', το βιβλίο στο οποίο προσπάθησα να καταγράψω τους όρους της οικονομικής κρίσης. Βασικός ομιλητής ο Αλέκος Παπαδόπουλος με τον οποίο μας συνδέει φιλία, αμοιβαία εκτίμηση και αρκετή κοινή δουλειά. Με τον Αλέκο διαφωνούμε σε πολλά, όπως γνωρίζουν όσοι έχουν γνώση των απόψεων που καταθέτουμε τον τελευταίο καιρό. Ιδίως στο θέμα της Κρίσης εκείνος διατρανώνει ότι το πρόβλημα είναι ελληνικό ενώ εγώ, όπου σταθώ κι όπου βρεθώ, λέω ότι η Κρίση είναι ευρωπαϊκή. Εκείνος αναφέρεται συνέχεια στις κακοδαιμονίες της λούμπεν μικροαστικής σύνθεσης της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας της χώρας μας, εγώ σας κουράζω συνέχεια με τα τρωτά της αρχιτεκτονικής του ευρώ. Όμως, παρά την έντονη διαφωνία, ούτε κατά διάνοια δεν θα γύρναγε ο Αλέκος να με κατηγορήσει ως υποστηρικτή των κακώς κειμένων και, βέβαια, δεν υπάρχει περίπτωση να τον κατηγορούσα με την σειρά μου για ο,τιδήποτε. Γιατί; Επειδή ο ένας σέβεται τον άλλον απόλυτα. Τόσο απλά.

Γράφω τα παραπάνω επειδή θέλω να απευθύνω μια έκκληση σε όλους - τουλάχιστον σε εμάς εδώ στο protagon στο οποίο συνεισφέρουμε είτε ως αναγνώστες-σχολιαστές είτε ως αρθρογράφοι: Να ακολουθήσουμε (τουλάχιστον στην αρχή) αυτό που ονομάζω το Δόγμα της Διάθλασης (The Parallax View, αγγλο-ελληνιστί). Όπως είπα και στην παρουσίαση της Πέμπτης (για όποιον ήταν εκεί), ένα ραβδί φαίνεται σπασμένο όταν είναι ημι-βυθισμένο (και υπό γωνία) στο νερό. Αν παρατηρούσαμε το φαινόμενο για πρώτη φορά, και δεν είχαμε ιδέα περί διάθλασης, από όπου και να σταθούμε το ραβδί θα μας φαινόταν διαφορετικό (η κλίση του 'σπασίματος' αλλάζει καθώς μετακινούμαστε γύρω του). Κάθε μια από αυτές τις οπτικές θα έδινε 'λάθος' εικόνα. Όλες μαζί, όμως, αυτές οι οπτικές μας δίνουν την ευκαιρία (όχι και την εγγύηση) να γίνει ένα 'κλικ' στο μυαλό μας και να  συλλάβουμε την αλήθεια: Το ραβδί δεν είναι στραβό αλλά το φως διαθλάται στην επιφάνεια του νερού.

Κάπως έτσι βλέπω την αντιπαράθεση των διαφορετικών οπτικών ως προς την φύση της Κρίσης. Ο Αλέκος Παπαδόπουλος (και όσοι από εσάς πρεσβεύετε ότι η Κρίση είναι προϊόν κατ' εξοχήν ελληνικών κακοδαιμονιών και πως για αυτό πρέπει εμείς οι ίδιοι να κάνουμε ό,τι πρέπει, με τις δικές μας δυνάμεις, για να την υπερβούμε) προσφέρει μια σημαντική οπτική. Από την δική μου μεριά η ευρωπαϊκή και διεθνής διάσταση που πασχίζω να αναδείξω ενισχύει στην κοινή μας συνείδηση με μια άλλη, χρήσιμη, οπτική. Το Δόγμα της Διάθλασης έχει το απλό σκεπτικό των συνεργειών, αντί για την αντιπαλότητα, των διαφορετικών (ειλικρινών) οπτικών. Η σύνθεση απόψεων, όπως εκείνης του Αλέκου και της δικής μου, είναι σημαντικότερη από το απλό άθροισμα των αρετών τους. Όμως η προοπτική των συνεργειών καταργείται με το που αρχίζει η αντιπαλότητα, η διχόνοια και η απόδοση άνομων προθέσεων στην 'άλλη' οπτική.

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=7486

 

 

 

Home